JON LASA GALDÓS 

Amorebieta-Etxanoko Udalak ekimen bat jarri du martxan, gure tokiko historiaren funtsezko baina maiz ahaztutako zati bat berreskuratu eta balioesteko: emakume zornotzarrek 1940tik gaur egun arte udalerriaren eraikuntzan eta garapenean egindako ekarpena.

Oroimen kolektiboa berreskuratzeko dokumentala. Proiektu dokumental handinahi honen helburu nagusia zortzi hamarkada baino gehiagoan Amorebieta-Etxanoko eraldaketan funtsezkoak izan diren emakumeen esperientzia, bizipen eta ekarpenei ahotsa ematea da. Justizia historikoko beharrezko ariketa da, gure udalerriaren kontakizuna osatu ahal izateko, tradizioz isildutako ikuspegiak gehituz.

Dokumentalak udalerrian jaiotako emakumeen testigantzak jasotzen ditu, bai eta hainbat zirkunstantziarengatik iritsi zirenenak ere, tokiko historiaren ulermena aberasten duten esperientzien mosaiko oso bat eskainiz.

• Aldi historiko erabakigarria

Gerraostetik (1940) gaur egunera arteko denbora-esparrua hartzen du, diktadura frankista, trantsizio demokratikoa eta udalerriaren eraldaketa sozial eta ekonomikoa barne hartzen dituena.

• Genero-ikuspegia

Ekimen honek tokiko historia ikuspegi feministatik berrirakurtzea proposatzen du, emakumeek arlo guztietan (ekonomikoa, soziala, kulturala eta politikoa) izan duten funtsezko zeregina aitortuz.

 

♡ Isildutako ahotsak berreskuratzen

Proiektuak belaunaldi, klase sozial eta jatorri ezberdinetako emakumeen esperientziak dokumentatu nahi ditu. Besteak beste, inguruko industria-garapena bultzatu zuten lantegietako langileak, tokiko ekonomia bizirik mantendu zuten merkatariak, garai zailetan familia-egiturei eutsi zieten etxekoandreak, zornotzarren belaunaldiak hezi zituzten maisuak, edo udalerriko bizi-baldintzak hobetzeko borrokatu zuten aktibistak. Haien testigantzek funtsezko gertaera historikoak nola bizi izan zituzten ezagutzeko aukera emango digute: gerraoste gogorretik eta errepresio frankistatik hasi eta 60ko eta 70eko hamarkadetako eraldaketa sozialetara arte, 80ko hamarkadako krisi industriala edo azken hamarkadetako globalizazioaren erronkak.

Iraganari begiratzeaz gain, oraina hobeto ulertzeko eta Amorebieta-Etxanoko etorkizuneko erronkei aurre egiteko tresna bihurtu nahi du dokumental honek.

Emakume horien memoria berreskuratzean, gure komunitatearen eraikuntzan eragile aktibo gisa duten eginkizuna aitortzen ari gara, eta belaunaldi gazteenentzako erreferenteak eskaintzen. Udalak adierazi duen bezala, "gure historia dimentsio guztietatik ulertzea funtsezkoa da udalerri justuagoa, inklusiboagoa eta bere nortasunaz kontzienteagoa eraikitzeko".

Proiektu hau memoria historikoarekiko eta berdintasunarekiko konpromisoa da, funtsezko balioak baitira etorkizuneko Amorebieta-Etxano eraikitzen jarraitzeko. Dokumentalaren aurkezpena, zalantzarik gabe, lehen mailako kultur gertaera bihurtuko da gure udalerriarentzat, eta aukera paregabea izango da herritar guztiek aitor eta ospa dezaten zornotzar emakumeek gure historia kolektiboan egindako funtsezko ekarpena.