Garatutako herrialdeetako biztanleriaren zahartzeak, bizi-itxaropenaren luzapenak bultzatuta, erronka sozial, zientifiko eta ekonomiko garrantzitsuak dakartza.Erronka horiei aurre egiteko, ITTHACA (ITT: Zahartze Osasuntsua eta Zaintzaren Autonomia) proiektua sortu zen.

Lankidetza-ekimen honetan Euskadiko sei ikerketa erakundek hartzen dute parte:

• Tecnalia.
• AZTI.
• CITA-alzheimer.
• Mondragon Unibertsitatea.
• Achucarro.
• Biobizkaia.

Zahartze osasuntsua hobetzea helburu nagusitzat hartuta, proiektuak gainbehera kognitiboaren prebentzioan jartzen du arreta. Horretarako, hainbat estrategia erabiltzen ditu, hala nola zahartzearekin lotutako biomarkatzaileak identifikatzea, adinarekin lotutako emaitzen aurreikuspen-ereduak garatzea eta osasun-parametroen zuzeneko monitorizaziorako sentsoreak erabiltzea.Azken finean, proiektuak EAEko pertsonen bizi-kalitatea hobetzea du helburu.

ITTHACA gainbehera kognitiboaren prebentziorako ikerketa multimodal batean oinarritzen da, CITA GO-ON izenekoa, eta Finlandiako eredu bat egokitzen du EAEko kultura, osasun eta gizarte testuinguruan, eta bost bizimodu osasungarriko neurri biltzen ditu: ariketa fisikoa, estimulazio mentala, jarduera sozialak, dieta bihotz-osasungarria eta arrisku-faktoreen kontrola.

Proiektua iaz hasi zen eta 2025ean amaituko da. Dementzia izateko arriskuan dauden 60 eta 85 urte bitarteko 246 parte-hartzailerekin egingo den ikerketa bat barne hartuko du. Biomarkatzaileen identifikazioa aurrera doa proteomika teknikak (proteinen azterketa), odol metabolomika eta hesteetako mikrobiomaren (gorozkiak) metagenomika erabiliz, zahartze markatzaileak in vivo detektatzeko.

Aurreikuspen-eredukatzeak datu hauek integratzen ditu, zahartze biologikoa kontrolatzeko eta adinekoen bizi-kalitatea hobetzeko tresna diagnostikoak bilatuz.

Proiektuaren lehen urtean, lehen parte-hartzaileak errekrutatu dira eta aurrerapenak egin dira biomarkatzaileen karakterizazioan, hasierako emaitza itxaropentsuak lortuz.Horrez gain, iturri askotarikoetatik datorren informazioa eredu prediktiboetan integratu da, eta diziplina arteko lankidetza sustatu da ikerketaren diseinua eta aplikagarritasuna optimizatuz.

Proiektuaren hurrengo faseetan, datozen hilabeteetan gauzatuko direnak, jarraipen saioak egingo dira esku-hartzeek azterketa-parametroetan duten eragina ebaluatzeko. Biosentsoreen baliozkotzea ingurune errealetan probak eginez zabaltzea ere aurreikusten da, haien bideragarritasuna eta zehaztasuna bermatuz. Aurreikuspen-ereduak lehen urtean bildutako datuak erabiliz findu eta balioztatuko dira.Horrez gain, taldeak aurretiazko emaitzak zientzia-biltzarretan eta parekideen berrikuspeneko aldizkarietan aurkeztea du helburu, lortutako ezagutza partekatzeko eta zahartze osasuntsuan etorkizuneko lankidetzak sustatzeko.

ITTHACA diziplina arteko ahalegin bat da, ikerketa eta berrikuntza teknologikoaren bidez zahartze osasuntsua hobetzea helburu duena, oinarri sendoa ezarriz EAEko adineko biztanleriari mesede egingo dioten eta etorkizuneko ekimenetarako eredu gisa balio dezaketen estrategia pertsonalizatuak garatzeko.