NURIA GIL CALVIÑO 

Espainiako unibertsitate-panorama nabarmen aldatzen ari da, 60 urtetik gorako ikasleak gero eta gehiago baitira ikasgeletan. Zahartzearen eta etengabeko hezkuntzaren kontzepzioan aldaketa sakona islatzen duen fenomeno hori XXI. mendean unibertsitateko ikasle izateak zer esan nahi duen birdefinitzen ari da. Dokumentu honetan, adineko pertsonak eta hezkuntza-erakundeak aberasten ari den mugimendu horren kausak, onurak eta perspektibak aztertuko ditugu.

Unibertsitateko ikasle-profil berria

Espainiako unibertsitatea aurrekaririk gabeko fenomeno bat bizitzen ari da: ikasgelak ile-urdinak dituzten ikasleez eta bizitza-esperientziako hamarkadez betetzen ari dira. Joera horrek, anekdotikoa izatetik urrun, aldaketa paradigmatikoa adierazten du unibertsitate-hezkuntzaren eta bizialdi osoko ikaskuntzaren kontzepzio tradizionalean.

TK Home Solutions-ek emandako datu berrienen arabera, 2021/2022 ikasturtean 60 urtetik gorako ia 10.000 pertsonak formalizatu zuten matrikula Espainiako unibertsitateetan. Zifra horrek urtetik urtera hazten jarraitzen du, eta agerian uzten du bizitzako etapa aurreratuetan prestakuntza akademikoak interes handiagoa duela.

Harrigarriena da ikasle senior horietako asko ez direla konformatzen beren tokiko ingurunean klaseetara joatearekin, baizik eta aktiboki parte hartzen dutela Erasmus bezalako nazioarteko mugikortasun-programetan. "Zilarrezko Erasmus" horiek erakusten dute jakin-min intelektualak eta prestakuntza-esperientzien nahiak belaunaldien eta geografien mugak gainditzen dituztela.

Adinekoentzako Unibertsitate Programen Estatuko Elkartea (AEPUM) funtsezkoa izan da prozesu horretan, eta kolektibo horren beharretara eta interesetara bereziki egokitutako titulazio eta ikastaro ugari garatu ditu. Prestakuntza horiek giza eta gizarte-zientzietatik hasi eta teknologiaraino eta osasun-zientzietaraino iristen dira, adin aurreratuetako ikaskuntzaren berezitasunak kontuan hartzen dituzten metodologia pedagogikoekin.

Unibertsitateko ikasle-profil berri horrek esperientzia-aberastasun paregabea ematen die ikasgelei, eta belaunaldien arteko dinamikak sortzen ditu, ikasle helduei zein gazteei mesede egiten dietenak. Hainbat hamarkadatako bizi- eta lanbide-esperientzia duten pertsonen presentziak eztabaida akademikoak aberasten ditu eta prestakuntza teoriko tradizionala osatzen duten ikuspegi paregabeak ematen ditu.

Ezaugarri bereizgarriak:

1. Ikasteko motibazio intrintsekoa.
2. Kalifikazioengatiko eta emaitza akademikoengatiko presioa.
3. Eztabaidetan eta jarduera osagarrietan parte hartzea.
4. Laguntzarekin eta zereginekin eutsitako konpromisoa.
5. Eduki teorikoak bizi-esperientziekin lotzeko gaitasuna.

Zergatik ikasi 60ko hamarkadatik aurrera?

60 urte bete ondoren unibertsitate-ikasketak hasteko edo berriz hasteko erabakia aisialdia betetzetik askoz harago doazen arrazoi sakonei zor zaie. Ikerketa zientifikoek argi erakutsi dute unibertsitate-inguruneek eskaintzen duten jarduera intelektual egituratu eta desafiatzaileak ondorio nabarmen positiboak dituela adinekoen osasun kognitiboan.

• Onura kognitiboak: Ikerketa neurologiko ugarik baieztatzen dute etengabeko ikaskuntzak adinari lotutako narriadura kognitiboa atzeratzen laguntzen duela, konexio neuronalak sendotuz eta bide neuronal berrien sorrera estimulatuz, neuroplastikotasuna deritzon prozesua.
• Onura emozionalak: Unibertsitate-inguruneetan parte hartzeak depresioa eta hirugarren adinekoengan ohikoak diren beste nahasmendu afektibo batzuk prebenitzen ditu, helburu-sentimenduari, lorpen akademikoei eta ematen duten gizarte-interakzio positiboari esker.
• Onura sozialak: Unibertsitateko ikasgelak espazio pribilegiatuak dira gizarte-harreman esanguratsu berriak ezartzeko, eta, horrela, gure egungo gizartean zahartzearekin batera agertzen diren isolamenduari eta bakardadeari aurre egiteko.

Azkar zahartzen ari den mundu honetan, adinekoen gaitasunak aitortzen, baloratzen eta indartzen dakiten gizarteek lehiarako abantaila ukaezina izango dute. Gure unibertsitateetan 60 urtetik gorako ikasle gero eta gehiago egotea ez da albiste ona haientzat bakarrik, gizarte osoarentzat baizik. Etorkizun baten promesa da, non adina ez den bazterketa-faktore bat, aberastasun-iturri bat baizik, non ikaskuntzak ez duen iraungitze-datarik, eta non bizi-etapa bakoitzak hazteko eta gauzatzeko aukera berriak eskaintzen dituen.